ขบวนการฮุคบาลาฮับ หรือกองทัพประชาชนต่อต้านญี่ปุ่น (Hukbo ng Bayan Laban sa Hapon) ที่มีความโดดเด่นด้านการรบแบบกองโจรเพื่อต่อต้านญี่ปุ่นขณะยึดครองฟิลิปปินส์ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง พื้นที่การดำเนินงานหลักจะอยู่บริเวณตอนกลางของเกาะลูซอน สมาชิกส่วนใหญ่เป็น ประชาชนทั่วไป อดีตทหารและตำรวจ

ขบวนการฮุคบาลาฮับ ก่อกำเนิดขึ้นเพื่อเป็นหน่วยรบแบบกองโจรของพรรคคอมมิวนิสต์ฟิลิปปินส์ ซึ่งวางแผนไว้ก่อนล่วงเกือบหนึ่งปีก่อนที่จะเริ่มปฏิบัติการจริงในวันที่ 8 ธันวาคม 1941 และประกาศการต่อต้านญี่ปุ่นอย่างเป็นทางการ โดยพรรคคอมมิวนิสต์ฟิลิปปินส์ ในวันที่ 10 ธันวาคม 1941 หลังจากนั้นในเดือนมีนาคม 1942 เป็นวันจัดตั้งขบวนการฮุคบาลาฮับ อย่างเป็นทางการ โดยมีประธานพรรคคอมมิวนิสต์ฟิลิปปินส์ เป็นผู้จัดระเบียบกองทัพและเป็นผู้นำของขบวนการฮุคบาลาฮับ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง แม้สมาชิกหลายคนจะคัดค้านก็ตาม นอกจากนี้ยังมีอีกหลายคนเข้าร่วมเป็นพันมิตรกับขบวนการฮุคบาลาฮับ เช่น คาสโตร อาเลจันดริโน, อูเซบิโอ อากีโน, มาเรียโน ฟรานโก เป็นต้น ซึ่งต่อมาพวกเขาหลายคนถูกจับกุมตัวโดยทหารญี่ปุ่น

ต่อมาขบวนการฮุคบาลาฮับ ได้รับการสนับสนุนจากกองทัพสหรัฐอเมริกา ทั้งในด้านของอาวุธและการฝึกอบรมที่ดี จนทำให้มีสมาชิกเพิ่มขึ้นจาก 500 คน ไปสู่ 20,000 คน ในปีต่อมา จากนั้นเดือนมีนาคม 1943 กองทัพญี่ปุ่นเข้าปราบปรามขบวนการฮุคบาลาฮับ อย่างหนักหน่วงในจังหวัดปามปางา และบีบบังคับให้พวกเขาหลบหนีเข้าไปในป่าลึก ซึ่งต้องดิ้นรนเพื่อความอยู่รอด รวมทั้งการใช้โฆษณาชวนเชื่อโจมตีฮุคบาลาฮับ ด้วยอุดมการณ์คอมมิวนิสต์ของพวกเขานั้นขัดต่อแนวทางประชาธิปไตยของสหรัฐอเมริกา หลังสิ้นสุดสงครามฮุคบาลาฮับ สามารถสังหารทหารญี่ปุ่นได้กว่า 5,000 คน แต่ฮุคบาลาฮับและพันธมิตร ถูกกล่าวหาว่าเป็นอาชญากรสงครามจึงทำให้เกือบ 20,000 คน ถูกประหารชีวิต

ในปี 1944 ฮุคบาลาฮับ มีอิทธิพลคลอบคลุมจังหวัดปามปางา, ทาแลค, บูลาคัน และนูวา เอซิจา รวมทั้งการสร้างโครงร่างรัฐบาลท้องถิ่นและได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้ว่าราชการจากรัฐบาลฟิลิปปินส์ที่จัดตั้งขึ้นโดยสหรัฐอเมริกาและจัดการเลือกตั้งในเดือนเมษายน 1946 รวมทั้งสมาชิกขบวนการฮุคบาลาฮับ จำนวนมากถูกกองทัพสหรัฐอเมริกากวาดล้าง ต่อมาประธานาธิบดีมานูเอล โรซาส ปฏิเสธผลของการเลือกตั้งในฮุคแลนเดีย

ขบวนการฮุคบาลาฮับ ดำเนินนโยบายปฏิรูปที่ดินเพื่อประโยชน์แก่พวกของตน อันนำมาสู่ความขัดแย้งรัฐบาล และนายทุนท้องถิ่นที่เป็นเจ้าของที่ดินจำนวนมากบริเวณตอนกลางเกาะลูซอน ซึ่งส่วนใหญ่มีกองกำลังติดอาวุธเป็นของตนเอง รัฐบาลพยายามปราบปรามพรรคคอมมิวนิสต์ และขบวนการฮุคบาลาฮับ จากการจลาจลในปี 1947 และเริ่มการรณรงค์ทางทหารครั้งสำคัญในการควบคุมฮุคแลนเดีย

ในเดือนมีนาคม 1950 ขบวนการฮุคบาลาฮับ ทำการโจมตีพร้อมกันในห้าจังหวัดรอบกรุงมะนิลา ต่อมาในปี 1952 มีสมาชิกรวมกว่า 170,000 รวมทั้งยังมีกองกำลังติดอาวุธและพลเรือนมากกว่าสองล้านให้การสนับสนุน  จากนั้นขบวนการฮุคบาลาฮับ ยอมลงนามในข้อตกลงในปี 1955 เพื่อยอมจำนนต่อกองทัพฟิลิปปินส์และตำรวจที่มีสหรัฐอเมริกาเป็นผู้สนับสนุน ประเมินกันว่ามีเกือบ 10,000 คน เสียชีวิตและอีก 15,000  คน ถูกรัฐบาลจับกุมในช่วงความขัดแย้งนี้

อีกหนึ่งปัจจัยหลักในการล่มสลายขบวนการนี้คือ การโฆษณาชวนเชื่อ และการรณรงค์ทางจิตวิทยาอย่างต่อเนื่องโดยสำนักข่าวกรองสหรัฐอเมริกา รวมทั้งการปลอบตัวเข้าไปในพื้นที่ปฏิบัติการของรัฐบาลซึ่งมุ่งหวังการทำลายภาพลักษณ์ชื่อเสียงของขบวนการฮุคบาลาฮับ และเปลี่ยนมุมมองประชาชนทั่วไปขบวนการนี้จากกองกำลังที่ทำเพื่อเอกราชของชาติให้กลายเป็นขบวนการแบ่งแยกดินแดน

ในปี 1970 การฟื้นตัวของขบวนการฮุคบาลาฮับ เช่น การเรียกร้องให้มีการปฏิรูปที่ดินอย่างแข็งขัน และปัญหาฮุคบาลาฮับ เป็นสิ่งที่รัฐบาลสร้างข้นสำหรับการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้งประธานาธิบดีของเฟอร์ดินานด์ มาร์กอส ในปี 1969 หลังได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดี เขาได้ประกาศที่ประสบความสำเร็จในช่วงปลายปี 1970 นักวิจารณ์หลายคน มองว่าการเคลื่อนไหวนี้เป็นเพียงสิ่งที่รัฐบาลของมาร์กอส สร้างขึ้นเพื่อที่จะเพิ่มค่าใช้จ่ายทางทหารโดยโยนความผิด หรือข้อกล่าวหาต่างๆ ให้แก่พรรคคอมมิวนิสต์ฟิลิปปินส์ และโน้มน้าวให้ประชาชนมองพรรคคอมมิวนิสต์ฟิลิปปินส์ เป็นผู้ก่อการร้าย ซึ่งตอกย้ำความเชื่อนั้นด้วยการประกาศกฎอัยการศึกในกันยายน 1972 ของนายมาร์กอส

ขบวนการฮุคบาลาฮับ หน่วยรบแบบกองโจรที่มีจุดมุ่งหมายในการต่อต้านญี่ปุ่นขณะยึดครองฟิลิปปินส์ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง หลังสิ้นสุดสงครามขบวนการฮุคบาลาฮับ ได้กลายเป็นผู้มีอิทธิพลทางการเมืองครอบคลุมจังหวัดปามปางา, ทาแลค, บูลาคัน และนูวา เอซิจา กระทั่งรัฐบาลและสหรัฐฯ เข้าปราบปราม ทำให้ต้องยอมจำนนต่อกองทัพฟิลิปปินส์และยุบตัวไป

ฐิติพงศ์ มาคง

กรกฎาคม 2559

เอกสารสำหรับค้นคว้าเพิ่มเติม

Asianhistory. The Hukbalahap Rebellion in the Philippines. [Online]. Search on 20 July 2016.

Retrieved from : http://asianhistory.about.com/od/philippines/fl/The-Hukbalahap...

Hukbalahap. Search on 19 July 2016, Retrieved from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/

Hukbalahap.

Hukbalahap Rebellion. Search on 19 July 2016, Retrieved from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/

wiki/Hukbalahap_Rebellion.

Langdon. Hukbalahap. [Online]. Search on 20 July 2016. Retrieved from :  http://everything2.com/

title/Hukbalahap.

ขบวนการฮุกบาลาฮับ. สืบค้นเมื่อ 20 กรกฎาคม 2559, จากวิกิพีเดีย: https://th.wikipedia.org/wiki/ขบวนการ

ฮุกบาลาฮับ.