ชุดเหตุการณ์สังหารเปอตรุส (Petrus Killings) เป็นชุดของการสังหารหมู่ในอินโดนีเซียช่วงปี 1983-1985 ภายใต้คำสั่งประธานาธิบดีซูฮาร์โต โดยไม่ต้องเข้ารับการสอบสวนทำให้อาชญากร 3,000-10,000 คนถูกสังหารและทิ้งร่างอันไร้วิญญาณไว้ในที่สาธารณะ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งจากความพยายามของรัฐบาลในการลดอาชญากรรมและการเสียชีวิตที่เกิดขึ้นการฆาตกรรมลง เหตุการณ์นี้เริ่มต้นขึ้นในกรุงจาการ์ตา ชวาตะวันออกและตะวันตกในช่วงเดือนพฤษภาคมและมิถุนายนได้ขยายไปยังทางเหนือและทางใต้ของเกาะสุมาตรา รวมทั้งกาลิมันตันตะวันตกและต่อมาในเขตเมืองสุลาเวสี คำว่าเปอตรุสได้มาจากตัวย่อคำในภาษาอินโดนีเซียว่า "มือปืนลึกลับ" (penembak misterius)

ช่วงต้นทศวรรษที่ 1980 ประชาชนอินโดนีเซียเริ่มพบเห็นศพในที่สาธารณะเพิ่มมากขึ้น ช่วงแรกรัฐบาลและหน่วยงานความปลอดภัยอื่น ๆ ไม่เปิดเผยสาเหตุหรือการอยู่เบื้องหลังการเสียชีวิตของบุคคลเหล่านั้น ทั้งเจ้าหน้าที่ยังเมินเฉต่อยความรุนแรงที่เกิดขึ้น ต้นกรกฎาคม 1982 พลเรือเอกซูโดโม ได้ออกมาตักเตือนเกี่ยวกับความวุ่นวายที่จะเกิดขึ้นและผลกระทบทางเศรษฐกิจในเชิงลบจากการก่ออาชญากรรมในเมืองที่แออัด ต่อมานายอันตอน โซแอดจาร์โว ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ปฏิเสธการฆาตกรรมจากชาวแก๊งข้างถนน เมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม 1982 นายอามีรมาชหมัด ประธานรัฐสภากล่าวว่าเขาได้รับการอนุมัติในการสังหารอาชญากร เบนจามิน โมเออร์ดานี กล่าวว่าเป็นสงครามแก๊งและอ้างว่ารัฐบาลกระทำแบบนั้นเพราะพวกเขาต่อต้านการจับกุม

เปอตรุสจึงเป็นกลไกในการลดอัตราการเกิดอาชญากรรม โดยมีการวางแผนการดำเนินงานตั้งแต่เดือนมีนาคม 1983 พันตำรวจโทโคล เอ็ม ฮัสบี ผู้บัญชาการทหารยอกยาการ์ตากล่าวว่า อาชญากรคนที่ยอมจำนนก็จะรอดและคนขัดขืนก็จะตายถูกยิง ทำให้อาชญากรบางคนหนีออกจากวงการอาชญากรรม เปอตรุสจึงทำให้จำนวนอาชญากรลดลง โดยเฉพาะในปี 1983 การเกิดอาชญากรรมรุนแรงในยอกยาการ์ลดลงร้อยละ 20-57 และที่เซอมารังลดลงร้อยละ 50-78 ความสำเร็จครั้งนี้จะนำไปสู่การที่รัฐบาลขยายคำสั่งนี้ออกไปนอกชวา

เปอตรุสเปรียบเสมือนผู้คุมของประชาชนทั่วไป หน่วยสืบราชการลับตำรวจให้รายชื่ออาชญากรหลายร้อยคนแก่ผู้บัญชาการทหาร ทั้งที่เป็นผู้ต้องสงสัยและอดีตนักโทษ ทหารจะประกาศไปยังอาชญากรเหล่านี้เพื่อให้ยอมจำนนและมามอบตัวที่สำนักงานใหญ่ของกองทัพ โดยจะต้องกรอกแบบฟอร์มรายละเอียดประวัติชีวิตของพวกเขาเช่นเดียวกับข้อมูลเกี่ยวกับทุกคนในครอบครัวและเพื่อนๆ ของพวกเขายังต้องลงนามในงบยินยอมมอบตัวและละเว้นจากกิจกรรมทางอาชญากรรม ทั้งจำเป็นต้องพกบัตรพิเศษและรายงานตัวเป็นประจำ ผู้ที่ไม่ได้ขึ้นลงทะเบียนหรือไม่ได้มาตามนัดหมาย พวกเขาจะถูกตามล่าและถูกฆ่าโดยทหาร

ในปัจจุบันเปอตรุสยังเป็นปริศนาที่ถูกปกปิด และเต็มไปด้วยความลึกลับ ซึ่งประชาชนต้องถามตัวเองว่าพวกเขาเป็นอาชญากรหรือไม่ มีความเห็นจากประชาชนแตกออกเป็นหลายฝ่ายทั้งฝ่ายที่เชื่อว่าแฟ้มรายชื่อมีอยู่จริง บางฝ่ายก็ไม่เชื่อว่ามีอยู่จริง ส่งผลให้ประชาชนหลายคนระแวงคนรอบข้าง ระมัดระวังการระทำของตัวเองอยู่เสมอและวิตกจริต ซูฮาร์โตไม่ยอมรับว่าตนอยู่เบื้องหลังการฆ่าอาชญากรและกำลังดำเนินการโดยทหาร

ในทางที่สุดชุดเหตุการณ์สังหารเปอตรุสทำให้มีศพผู้เสียชีวิตกว่า 300 ศพถูกพบทั่วอินโดนีเซีย อาชญากรหลายคนหายสาบสูญ มี บางที่ระบุว่ายอดผู้เสียชีวิตสูงกว่า 2,000 คน ในปี 1984 ฮันส์ แวน แดน โบรค อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศของเนเธอร์แลนด์เคยถามรัฐบาลอินโดนีเซียถึงจำนวนผู้เซียชีวิต โดยเขาประเมินว่ามีผู้เสียชีวิตประมาณ 3,000 คน บางครั้งอาจมีถึง 10,000 คนก็เป็นได้

ชุดเหตุการณ์สังหารเปอตรุสเป็นเหตุการณ์สะเทือนขวัญที่ขยายวงกว้างไปหลายแห่งในอินโดนีเซีย ถึงแม้ว่าจำนวนอาชญากรจะลดลงจำนวนมาก แต่ผลกระทบทั้งทางด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคม และภาพลักษณ์ของอินโดนีเซียที่ย่ำแย่ลงนั้นก็ไม่อาจปฏิเสธได้เช่นกัน

ฐิติพงศ์ มาคง

เมษายน 2559