อะฮ์หมัด ดานี (Ahmad Dani) เป็นศิลปินเพลงร็อคชื่อดังชาวอินโดนีเซีย  นอกจากนี้ เขายังเป็นนักแต่งเพลง นักเรียบเรียงเสียงประสาน และโปรดิวเซอร์ที่เป็นที่ยอมรับในวงการเพลงอินโดนีเซีย  ตลอดจนเป็นนักร้องเพลงร็อคทรงอิทธิพลมากที่สุดคนหนึ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

          อะฮ์หมัด ดานี (Ahmad Dani) มีชื่อจริงว่า ดานี อะฮ์หมัด ปราเซ็ตโย (Dhani Ahmad Prasetyo) เกิดเมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม ปี 1972  ที่เมืองสุราบายา ประเทศอินโดนีเซีย  แม้ว่าเขานับถืออิสลาม แต่ก็มีเชื้อสายยิวจากฝ่ายมารดา เพราะคุณตาของเขาเป็นคนยิวที่เกิดในอินโดนีเซียสมัยยังเป็นอาณานิคมของดัตช์  ตอนเด็กๆ อะฮ์หมัด ดานี ได้รับอิทธิพลทางดนตรีจากพี่ชาย ซึ่งเป็นนักดนตรีที่มีชื่อเสียงในอินโดนีเซีย  ในขณะที่บิดาของเขาก็สนับสนุนการเล่นดนตรีอย่างเต็มที่ โดยหวังว่าบุตรชายจะกลายเป็นนักดนตรีคลาสสิคในอนาคต  อย่างไรก็ดี อะฮ์หมัด ดานีสนใจเพลงร็อคมากกว่า  โดยเฉพาะเพลงร็อคจากประเทศอังกฤษ ซึ่งวงดนตรีร็อค อย่างควีน (Queen) มีอิทธิพลทางดนตรีต่อเขาอย่างสูง  อะฮ์หมัด ดานีและเพื่อนๆ ก่อตั้งวงดนตรีขึ้นมาในปี 1986 ในชื่อว่า เทวา (Dewa) โดยมีเขานักร้องนำและมือคีบอร์ดประจำวง

          หลังก่อตั้งวงเทวาไม่นาน  อะฮ์หมัด ดานีเริ่มหันไปสนใจเพลงแจ๊ส (Jazz)  เขากับเพื่อนๆ จึงเปลี่ยนชื่อวงเป็น ดาวน์บีท (Down Beat) และเล่นเพลงแจ็สอย่างจริงจังจนได้รับรางวัลชนะเลิศประกวดเพลงแจ๊สภายในประเทศหลายเวที  อย่างไรก็ตาม เมื่อหมดความคลั่งใคล้ในเพลงแจ๊ส  อะฮ์หมัด ดานีก็หันไปสนใจเพลงร็อคอีกครั้ง โดยเปลี่ยนชื่อวงเป็น เทวา 19 (Dewa 19)  จากนั้นก็ย้ายมาทำงานเพลงในกรุงจาการ์ตาเพื่อออกอัลบั้ม เพราะมีเครื่องไม้เครื่องมือบันทึกเสียงคุณภาพครบครันกว่า  หลังจากโดนปฏิเสธมาหลายที่ แต่สุดท้ายก็ได้ออกอัลบั้มภายใต้สังกัดทีมเร็คคอร์ด (Team Record)  อัลบั้ม Dewa 19 (1992) ซึ่งเป็นอัลบั้มแรกของพวกเขาประสบความสำเร็จอย่างล้นหลาม โดยมีเพลงฮิตติดหูผู้ฟังสมัยนั้นหลายเพลง เช่น Kangen และ Kita Tidak Sedang Bercinta Lagi เป็นต้น  กล่าวได้ว่า อัลบั้มแรกของอะฮ์หมัด ดานีกับวงเดวา 19 ของเขากลายเป็นอัลบั้มขายดีที่สุด และทำให้ได้รับรางวัลนักร้องหน้าใหม่ยอดเยี่ยมจาก Indonesia Music Award ในปี 1993 ไปครอง

          เมื่ออัลบั้มแรกประสบความสำเร็จอย่างที่หวังไว้  อะฮ์หมัด ดานีและวงเทวา 19 ยังคงออกอัลบั้มเพลงร็อคเปี่ยมคุณภาพของพวกเขาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งขายได้ประมาณกว่า 6 ล้านตลับ เช่น Format Masa Depan (1994) Terbaik Terbaik (1995) Pandawa Lima (1997) The Best Of Dewa 19 (1999) Bintang Lima (2000) Cintailah Cinta (2002) Atas Nama Cinta I & II (2004) Laskar Cinta (2004) Republik Cinta (2006) และ Kerajaan Cinta (2007) เป็นต้น  กล่าวกันว่าอัลบั้มทั้งหมดนั้น อะฮ์หมัด ดานี คือหัวเรี่ยวหัวแรงคนสำคัญในการขับเคลื่อนและสร้างสรรค์เพลงร็อคคุณภาพดีๆ เหล่านี้ออกมา

          อย่างไรก็ตาม อัลบั้ม Laskar Cinta (2004) ก่อให้เกิดประเด็นโต้เถียงขึ้นและขายดีในเวลาเดียวกัน เมื่ออะฮ์หมัด ดานีและวงเทวา 19 ถูกกลุ่มมุสลิมหัวรุนแรงในประเทศกลุ่มหนึ่งกล่าวหาว่า ใช้นามของอัลลอฮ์ในทางที่ไม่เหมาะสม  แต่เขาก็ออกมาตอบโต้ว่ามีสิทธิ์ใช้นามดังกล่าว พร้อมกับกระตุ้นแฟนเพลงให้ออกมาต่อต้านมุสลิมหัวรุนแรงในประเทศ  แม้ว่าท้ายที่สุดแล้ว อะฮ์หมัด ดานีออกมาขอโทษ โดยมีองค์กรมุสลิมสายจารีตขนาดใหญ่ในประเทศอย่าง Majelis Ulama Indonesia (MUI) มาเป็นตัวกลางในการประนีประนอม และชี้แนะการใช้พระนามของอัลลอฮ์ห์อย่างเหมาะสม แต่เขาและวงเทวา 19 ก็ถูกดำเนินคดีในข้อหาหมิ่นศาสนา  สำหรับกรณีดังกล่าวทำให้เกิดข้อสังเกตว่า อิทธิพลของอิสลามแบบอนุรักษ์นิยมที่มีต่อการเซ็นเซอร์และวางกรอบศิลปะและทัศนะของคนอื่นเพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก เพราะเข้ามามีบทบาทในการกำหนดสิ่งไหนถูกหรือผิด  เหตุนี้ จึงมีการถกเถียงอย่างครั้งใหญ่เรื่องเสรีภาพการแสดงออกในช่วงเวลาดังกล่าว

          ในปี 2011 อะฮ์หมัด ดานีประกาศยุบวงเทวา 19 แล้วก่อตั้งวงร็อคของตัวเองขึ้นมาใหม่หลายครั้ง เช่น เดอะร็อค (The Rock) มหาเทวา (Mahadewa) เป็นต้น  แม้แฟนเพลงหลายคนคาดหวังว่าเขาและเพื่อนๆ จะกลับมารวมกันอีก แต่ก็ไม่มีวี่แววจะเป็นเช่นนั้นเลย  เว้นแต่พวกเขาไปร่วมแสดงคอนเสิร์ตบนเวทีด้วยกันเป็นครั้งคราว  อย่างไรก็ตาม ฝีมือทางดนตรีของอะฮ์หมัด ดานีเป็นที่ยอมรับอย่างสูง เขาจึงมีส่วนร่วมในการแต่งเพลงและเรียบเรียงเสียงประสานให้แก่นักร้องดังๆ หลายคน ไม่ว่าจะเป็นแอ็กเนส โมนิก้า (Egnes Monica)   มูหลาน จามีล่า (Mulan Jameela) หรือไมอา อะฮ์หมัด (Maia Ahmad) บุตรชายอีกด้วย  ในขณะเดียวกัน อะฮ์หมัด ดานีก็มักถูกเชิญไปเป็นกรรมการตัดสินการประกวดร้องเพลงในรายการดังๆ อยู่เสมอ 

          ในการเลือกตั้งประธานาธิบดีปี 2014 อะฮ์หมัด ดานีเรียกเสียงฮืออาและก่นด่าจากคนภายในประเทศ  จากการที่เขาออกมาสนับสนุนปราโบโว ซูบีอันโต้ (Prabowo Subianto) อดีตนายพลผู้พัวพันในคดีละเมิดสิทธิมนุษยชนและถูกลือว่าไม่ชอบผู้หญิง ด้วยการประกาศว่าลูกผู้ชายทั้งแท่งต้องเลือกปราโบโว ส่วนใครที่ไม่เลือกนั้น ความเป็นลูกผู้ชายย่อมถูกตั้งข้อสงสัย  อย่างไรก็ตาม แม้หลายคนมองว่าเขาทำให้ตัวเองด่างพร้อยที่ไปสนับสนุนปราโบโว แต่เขาก็ได้รับการยอมรับในฝีมือทางดนตรี และได้รับการคาดว่าจะหลายเป็นตำนานเพลงร็อคอินโดนีเซียต่อจากอะฮ์หมัด อัลบาร์ (Ahmad Albar) และพี่ร้องคูส์โวโย (Koeswoyo Brothers)  สำหรับแฟนเพลงในประเทศไทย ดูเหมือนยังไม่รู้จักอะฮ์หมัด ดานีมากนัก แต่กระนั้นความโด่งดังของเขาและวงเดวา 19 อาจเปรียบได้เหมือนวงร็อคชื่อดังในอดีตอย่างซิลลี่ฟูลล์ (Silly Fools) ซึ่งถือกันว่าเป็นวงร็อคที่มีฝีมือและคุณภาพในการสร้างสรรค์ดนตรีร็อคจนเป็นที่ยอมรับของแฟนเพลงทั่วไป  

บัญชา ราชมณี

มิถุนายน 2559

เอกสารสำหรับค้นคว้าเพิ่มเติม

Friedman, B. H., Harper, J., & Preble, C. A. (2011). Terrorizing Ourselves: Why U.S. Counterterrorism Policy is Failing and How to Fix It. Washington D.C.: Cato Institute.

Lindsey, T., & Pausacker, H. (2016). Religion, Law and Intolerance in Indonesia. New York: Routledge.

Ranstorp, M. (2010). Understanding Violent Radicalisation: Terrorist and Jihadist Movements in Europe. New York: Routledge.